Limburg in klank en beeld. Een schat aan naoorlogse tijdsdocumenten op pellicule

Familiefeesten, de oogst van hoogstamfruit, het slingeren van honing, dorpsprocessies of zevenjaarlijkse ommegangen, carnaval of kermis, wielerkoersen, de ambachtelijke productie van stroop, schuttersfeesten, de afbraak van een monument van arbeid in een dorp of stad, ontmoetingsmomenten in een dorp of stad, enzovoort. Talloze beelden en verhalen uit het dagelijkse leven in Limburg zijn ongeveer vanaf het midden van de twintigste eeuw door lokale (amateur)cineasten ‘voor de eeuwigheid’ op pellicule vastgelegd.

Vandaag wordt dit waardevolle beeldmateriaal vaak door lokale erfgoedverenigingen of particulieren bewaard. Ook filmverenigingen bezitten doorgaans waardevolle beeldarchieven. Het materiaal zit verspreid en is kwetsbaar. De bewaring stelt soms problemen omdat pellicule aangetast kan zijn of omdat films met moeite nog afspeelbaar zijn.

Toch is een goede bewaring van belang omdat dit historisch filmmateriaal een rijke bron van informatie over het dagelijkse leven en over (im)materieel erfgoed in Limburg is. Vanaf 2007 nam Heemkunde Limburg het initiatief om geschied- en heemkundige kringen aan te sporen hun eigen audiovisuele archief of dat van particulieren (smalfilms, unieke videobeelden en uitzonderlijk ook audiomateriaal) op te sporen en te beschermen. De provincie Limburg steunde het initiatief om dit erfgoed mee te helpen bewaren en een perspectief voor de toekomst te geven. Inspiratie en samenwerking werd onder andere gevonden in de digitaliseringscampagne van het Limburgs Museum in Venlo ‘Een blikje geluk’ (2011–2012). Sinds 2008 zijn zo door de provincie Belgisch-Limburg ongeveer 1100 films (waarva n zo’n 10 procent video- en audiomateriaal) van een 130-tal eigenaars gedigitaliseerd. In het totaal spreken we vandaag over ruim 200 uren bewegend (gedigitaliseerd) beeld.

De verzameling bevat amateurbeelden van dertien-in-een-dozijn gebeurtenissen maar ook juweeltjes met een hoog professioneel gehalte. In essentie tonen de beelden fragmenten van het dagelijks leven die een gemeenschap belangrijk genoeg vond om voor de toekomst vast te leggen. Digitaliseren is belangrijk, omdat het de kans biedt om bestaand interessant beeldmateriaal op te sporen, een duurzame bewaring te verzekeren en het beschikbaar te maken voor de gemeenschap. Dankzij de vele Limburgse erfgoedverenigingen en individuen die zich over dit materiaal bekommeren, is het vandaag ook effectief gedigitaliseerd. Zij sporen de beelden op en dragen er zorg voor. Dit is cruciaal. Het digitaliseren loopt vandaag verder, maar een volgende dringende stap moet de ontsluiting van deze digitale kopieën en eventueel het hergebruik voor documentaire doeleinden worden.