Kiezen is verliezen, leert ons de volkswijsheid, maar in het huidige erfgoeden museumlandschap geldt een beetje het tegenovergestelde. Een goede collectie, zo wordt ons al een tijd voorgehouden, steunt op een degelijk collectiebeleidsplan waarin niet alleen nagedacht wordt over verzamelen en waarderen, maar ook over selecteren en afstoten, vier aandachtspunten die samen als noodzakelijk worden gezien voor een goed verzamelbeleid.
Kiezen in de betekenis van selecteren is in deze tijd van ‘ontzamelen’ – een woord en een achterliggende praktijk die vooral in Nederland hoog op de agenda zijn gezet – in de ogen van beleidsmakers dus eerder winnen. Betekent dit dan, dat het verzamelen zonder te selecteren op basis van vooraf bepaalde, goed overwogen esthetische, technische, wetenschappelijke of andere criteria automatisch leidt tot een minder waardevolle verzameling? Ik ben ondertussen zeker van niet. De collectie van het Gilliot en Roelants Tegelmuseum en vooral de recent erin opgenomen Pozzotegelcollectie – twee verzamelingen die grotendeels door toeval gestuurd zijn opgebouwd – bewijzen ons vandaag het tegendeel.
Bewust niet selecteren levert ook duidelijke winst op. Het doet ons dingen zien die we in uitgebalanceerde collecties meestal niet kunnen terugvinden. De ongeselecteerde overvloed, de aanwezigheid van het niet weggegooide lelijke, mislukte en beschadigde, biedt ons namelijk ruime mogelijkheden tot vergelijking en levert inzichten op die we anders moeilijk zouden kunnen verwerven. Niet kiezen is dus soms ook winnen. Ik maak dat duidelijk door eerst wat dieper in te gaan op de collectie van het Gilliot en Roelants Tegelmuseum en daarna meer uitvoerig op de Pozzo-collectie zelf.
