Hoewel pils sinds de tweede helft van de twintigste eeuw massaal gedronken wordt, is vandaag de dag artisanaal bier of craft beer populair. Internationaal wordt er zelfs van craft beer revolution en microbrewery movement gesproken. Wat de mensen achter deze beweging bindt, is hun liefde voor het kleinschalige artisanaal gebrouwen bier en een kritische houding ten opzichte van grootschalige en industriële producenten, zoals AB-Inbev. België met haar vele biersoorten speelt daarin een bijzondere rol. Buitenlanders staan steeds opnieuw verbaasd over de diversiteit van de Belgische bieren en geraken er niet over uitgepraat op podcasts en blogs. Amerikaanse brouwers spreken met respect over lambiek, kriek en geuze, als ware het een religie. Bier is een populair genotsmiddel en die appreciatie zie je vandaag de dag ook bij Belgen. Ze zijn trots op hun rijke biercultuur en lokale bierliefhebbersorganisaties dragen een positief imago uit van dit product.
Niet alleen associëren we bier met vakmanschap, traditie en dichten we het wel eens gezonde eigenschappen toe. Ook het kleinschalige, artisanale en lokale karakter speelt een belangrijke rol. We beschouwen het product zelfs als deel van wie we zijn, zoals bijvoorbeeld in de provincie Vlaams-Brabant. Die pakt geregeld uit met toeristische initiatieven om het streekgebonden en traditioneel imago van bier te verspreiden, hoewel de aanwezigheid van brouwerijen in het dagelijks leven drastisch verschilt met de vorige eeuwen. Ook andere Vlaamse regio’s zetten in op bier als een streekeigen product. Deze schijnbaar vanzelfsprekende vereenzelviging met deze drank leidde tot de vraag hoe de inwoners uit de regio’s die sinds 1995 Vlaams-Brabant en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vormen, in de voorbije twee eeuwen zijn omgegaan met de productie, distributie en consumptie van alcohol. In welke mate werden streekgebonden culturele identiteiten door deze praktijken gevormd, aangepast en overgeleverd? Op welke manier evolueerde de beeldvorming rond alcoholische dranken en meer in het bijzonder bier en jenever? Hoe werd die zichtbaar? Dit leidde tot het onderzoeksproject en de publicatie Vlaams-Brabant drinkt. Tweehonderd jaar bier- en jenevercultuur. De publicatie biedt een breed cultuurhistorisch narratief voor de geschiedenis van de bier- en jenevercultuur. Dit artikel focust vooral op bier en een aantal tendensen die een belangrijke invloed uitoefenden op onze hedendaagse blik. De periode 1880-1940 was daarbij cruciaal. Het was een tijd waarin de reputatie van Belgisch bier onder druk kwam te staan, maar ook van vernieuwing en grote verandering in de brouwerijsector. Tijdens de belle époque en het interbellum werd ons collectief geheugen aan een rijke biercultuur gevormd. Het artikel is gebaseerd op eigen onderzoek en de publicatie Vlaams-Brabant drinkt die daaruit voortvloeide.
