‘up den xisten dagh van pietmaend gaven sheer Bernaerds kindere van Aertrike, bi namen Jan, Joris ende Jacop, ende de testamentarise van sheer Bernaerds testamente van Artrike den dissche van den aermen scamelen huusweken die men houd in Onser Vrouwenkerke te Brugghe […] over sheer Bernaerds ziele van Aertrike ende over de ziele van joncvrouwe Marien, sinen eersten wive, ende joncvrouwe Celien, sinen laesten wive’
Wie de armenzorg in de late middeleeuwen in onze contreien onderzoekt, kan niet rond de armendissen heen. Deze instellingen organiseerden uitdelingen voor de parochiale armen en vormden zo een belangrijke pijler van de armenzorg. Hun kapitaal haalden ze grotendeels uit stichtingen zoals deze waaruit het begincitaat gehaald werd. Op 11 september 1355 schonken de kinderen van Bernard Van Aertrijke een rente aan de armendis van Onze-Lieve-Vrouw voor het zielenheil van hun vader en zijn twee echtgenotes. De rest van de akte preciseerde de tegenprestaties die de dis moest leveren. Individuen zoals Bernard Van Aertrijke zorgden er via hun stichtingen voor dat deze instellingen de armen konden blijven ondersteunen en ontfermden zich over hun eigen zielenheil. Tegelijkertijd was het een manier om het sociaal aanzien van de familie te vergroten.
De armentafels waren vaak begunstigden van dergelijke stichtingen, wat resulteerde in rijke archieven. Toch ontsnapte dit tot nu toe grotendeels aan de aandacht van de historicus. Het onderzoek is dan ook tijdrovend en de archieven zijn niet zelden slecht ontsloten. In deze bijdrage wil ik aantonen wat de mogelijkheden zijn van onderzoek naar deze stichtingen bij de armen- tafels. Eerst zal kort worden ingegaan op de armenzorg in laatmiddeleeuws Brugge en de plaats van de armen- tafels hierin. Daarna wordt het systeem van stichtingen en schenkingen toegelicht. Ten slotte zal de casus van de stichtingen van de familie Van Aertrijke uitgewerkt worden waarbij aandacht zal gaan naar de verschillende brontypes, hun mogelijkheden en aandachtspunten.
